Psychologische zorg kort na de behandeling

Het beëindigen van de behandeling wordt vaak ervaren als een van de grootste overgangen. Tijdens de behandeling leven kinderen en ouders van dag tot dag en krijgen veel ondersteuning van zorgverleners. Na de behandeling valt dit grotendeels weg en moeten kinderen hun dagelijks leven weer oppakken. Dit kan voor onzekerheid zorgen. Vooral adolescenten kunnen zich vervreemd voelen van hun leeftijdsgenoten na alles wat ze hebben meegemaakt, wat kan leiden tot gevoelens van eenzaamheid. Al deze gevoelens zijn heel normaal in deze situatie. Als een kind hier last van ervaart, kan lotgenotencontact of psychologische begeleiding helpen. Educatieve voorzieningen in het ziekenhuis kunnen ook bijdragen door te zorgen voor meer begrip vanuit de schoolomgeving.

Hoewel kinderen hun normale leven weer proberen op te pakken, blijven ziekenhuiscontroles een terugkerend onderdeel van hun leven. De angst voor een recidief (terugkeer van de kanker) kan nog lange tijd aanhouden, waardoor deze ziekenhuisbezoeken zorgen voor extra stress.

Een veelvoorkomend fenomeen in deze fase is de 'wet van dubbele bescherming'. Dit betekent dat ouders en kinderen bepaalde gevoelens en gedachten niet met elkaar delen, omdat ze de ander niet willen belasten.

Ook ouders voelen zich vaak onzeker in de periode kort na de behandeling.  Dit komt veelal door het wegvallen van de steun vanuit het ziekenhuis. Daarnaast heerst er angst voor een mogelijk recidief, met bijbehorende zware behandeling of dat er geen genezing meer mogelijk is.

Op termijn ontstaan ook vaak zorgen over de late gevolgen van de behandeling. Late gevolgen kunnen jaren na de behandeling zichbaar worden. Ze hebben bijvoorbeeld invloed op de groei, organen, het verloop van de pubertijd, vruchtbaarheid, hormonen, hersenen, energie en een groei van een tweede tumor. Dit kan effect hebben op de kwaliteit van leven van het kind.

Na de behandeling neemt de steun van de omgeving vaak af, omdat mensen denken dat "het nu voorbij is". Dit kan voor ouders extra lastig zijn. Uit onderzoek blijkt dat sociale steun, vooral vijf jaar na de diagnose, een belangrijke voorspeller is van stress, vooral bij vaders. Ouders kunnen terecht bij de Vereniging Kinderkanker Nederland voor informatie en lotgenotencontact.

In deze periode beginnen ouders vaak pas echt met het verwerken van alles wat er gebeurd is, terwijl ze tegelijkertijd hun dagelijkse leven, zoals werk, weer proberen op te pakken. Dit zijn hele normale gevoelens, maar kan bij ouders zorgen voor fysieke klachten of burn-outverschijnselen. Een psycholoog of maatschappelijk werker kan ouders hierbij ondersteunen. Voor langdurige of intensieve begeleiding wordt vaak verwezen naar een psychosociale zorgverlener in de woonomgeving.