Onderzoekers van het Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie en het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) analyseerden data van ruim 14.000 patiënten onder de 18 jaar bij wie tussen 1990 en 2015 kanker geconstateerd werd. Het is de eerste studie naar de ontwikkelingen in overleving en sterftecijfers van kinderkanker op nationaal niveau.
‘Bemoedigend, maar een hele weg te gaan’
Dr.ir. Henrike Karim-Kos, hoofdonderzoeker in het Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie en bij IKNL, en leider van de nieuwe studie: ‘Het is bemoedigend om te zien dat de overleving van kinderen met kanker in de lift zit, maar onze analyse onderstreept ook dat er nog een hele weg te gaan is.’
Tussen 1990 en 2015 is de overlevingskans met zo’n 9 procentpunten gestegen, bleek uit de studie, gefinancierd door KiKa, en gepubliceerd in het vakblad European Journal of Cancer. In de periode 2010-2015 was de 5-jaarsoverleving van kinderen met kanker 81%. In 2000-2009 was dit 77% en in 1990-1999 was dit nog 72%. De 10-jaarsoverleving van kinderen met kanker steeg naar 78% in 2010-2015, van 75% in 2000-2009 en 69% in 1990-1999.
De overleving steeg ongeacht sekse of leeftijd. Bij jongeren van 15-17 jaar werd de grootste vooruitgang geboekt. Hun 5- en 10-jaarsoverleving steeg tussen 1990-1999 en 2010-2015 met respectievelijk 13 en 11 procentpunten: van 70% naar 83%, en van 67% naar 78%.
Ontwikkelingen in een hogere versnelling
Prof. dr. Rob Pieters, lid van de Raad van Bestuur van het Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie, kinderoncoloog en mede-auteur van de studie: ‘De betere prognose komt door ontwikkelingen in de diagnose en behandeling van kinderkanker. Bijvoorbeeld door het aanpassen van de behandeling op de soort en ernst van de tumor, betere herkenning van specifieke ziektebeelden, en nieuwe chemo- en combinatietherapieën.’
‘Sinds de opening van het Prinses Máxima Centrum in 2018 zien we dat de ontwikkelingen in zorg en research in een hogere versnelling zijn beland,’ vervolgt Rob Pieters. ‘Zo zijn er nieuwe, veelbelovende vormen van immunotherapie geïntroduceerd, waaronder CAR-T bij leukemie en anti-GD2 bij neuroblastoom. Hierdoor zijn sommige kinderen met zeer moeilijk te behandelen vormen van neuroblastoom en leukemie nu toch kankervrij.’
De voordelen van concentratie van kinderkankerzorg constateren de onderzoekers ook in de nieuwe studie. Tussen 2004-2013 werd een groot deel van de kinderen met kanker al in een gespecialiseerd kinderkankercentrum behandeld. Sinds 2018 worden alle kinderen met kanker in Nederland behandeld in het Prinses Máxima Centrum. Pieters: ‘We zien dat we als uniek kinderkankercentrum in Nederland het soort onderzoeken en nieuwe behandelingen aantrekken die echt perspectief bieden voor kinderen met kanker. Ik hoop en verwacht dus dat we nu voor de 20-25% kinderen die nog niet genezen sneller vooruitgang zullen boeken, die tot uiting zal komen in nog betere overlevingskansen.’
Enorme vooruitgang
Uit de cijfers in de nieuwe studie blijkt dat er met name bij kinderen met tumoren in een vergevorderd stadium sterke vooruitgang was in de prognose. De kans op overleving 5 jaar na diagnose verbeterde aanzienlijk voor kinderen bij wie een Non-Hodgkin lymfoom in een vergevorderd stadium werd vastgesteld. Bij deze kinderen steeg de 5-jaarsoverleving van 68% naar 93%. Bij hoog risico neuroblastoom steeg die kans van 18% naar 41%, en bij Ewing botsarcoom van 16% naar 36%.
De enorme vooruitgang is toe te schrijven aan verbeterde diagnostiek en behandeling. Mede door deze verbeteringen was er ook een daling in de sterftecijfers te zien. Het totale aantal sterfgevallen ten gevolge van kanker daalde met 2% per jaar in de leeftijdsgroep 0-19 jaar.
Onderzoek naar betere behandelingen
Maar deze vooruitgang gold niet in dezelfde mate voor alle soorten kinderkanker, zagen de onderzoekers. Henrike Karim-Kos: ‘Met name voor kinderen met een neuroblastoom, bottumor of sommige vormen van een hersentumor is nog veel meer verbetering nodig. Onderzoek naar betere behandelingen voor deze ziektebeelden is dan ook een belangrijke prioriteit voor het Prinses Máxima Centrum.’
Niet alleen overleving, ook de kwaliteit van leven staat centraal in het Prinses Máxima Centrum, vult Rob Pieters aan. ‘Steeds meer kinderen met kanker genezen, vaak dankzij een intensief behandelingstraject. Behalve steeds effectievere behandelingen werken we dus ook aan de vermindering van bijwerkingen op de korte en lange termijn.’
Frits Hirschstein, oprichter van KiKa, zegt: ‘Dit is een hele mooie nieuwe mijlpaal! Hét bewijs dat meer geld voor research meer genezing oplevert. Een ongelooflijk mooie stimulans voor KiKa om de komende jaren vol gas te blijven geven om nog meer excellent onderzoek mogelijk te maken en daarmee deze lijn, liefst versneld, door te zetten. Alles wijst erop dat dat haalbaar is dankzij de positieve ervaringen en resultaten van het Prinses Máxima Centrum. KiKa is blij en trots!’
Tijdens de kinderkanker maand deelt het Máxima verhalen om Nederland nog bewuster te maken van de noodzaak van goede zorg en onderzoek. Benieuwd naar deze verhalen? Klik hier.